Spelen met tegenstellingen
Wat me fascineert bij het vakgebied van leren en ontwikkelen is dat je altijd met schijnbare tegenstellingen aan de slag bent. Neem die tussen het organisatiebelang en het medewerkerbelang, die in elk POP gesprek of opleidingsbeleidsplan in een of andere vorm terugkeert. Of die tussen informeel en formeel leren, prestatiegericht of mensgericht werken. Die tegenstellingen kunnen processen op slot zetten, vooral als mensen het gevoel hebben dat ze moeten kiezen tussen het een of het ander. Maar ze kunnen ook de bron voor beweging vormen, als je niet accepteert dat je moet kiezen, maar een uitweg zoekt, of een slimme combinatie, waardoor je de tegenstelling juist productief maakt. Kun je een leerinterventie in een POP opnemen bijvoorbeeld, waarbij zowel de organisatie- als het medewerker baat heeft? Vaak kan dat wel, maar vraagt het even zoeken en een manier van in gesprek zijn die er niet automatisch is. Dat proces ondersteunen, dat doe ik graag.
Visie vormgeven in het 'hier en nu'
Op dit moment ben ik bijvoorbeeld aan de slag bij een ingenieursbureau dat werkt aan het ontwikkelen van een meer strategische manier van werken. Het spanningsveld dat bij die leervraag hoort is dat tussen ‘vooruitkijken’ en ‘bij de dag werken’. De kracht van deze groep is: handen uit de mouwen steken. Ze willen echter meer strategisch werken. Nu komt het er op aan de kracht van het praktisch handelen daarbij te behouden. Dus niet door te schieten in het strategische. Het gaat er juist om een evenwicht te vinden tussen dat wat er is en dat wat je wilt. Mijn rol als relatieve buitenstaander is om daarbij te ondersteunen. Door vragen te stellen, te helpen reflecteren… zodat ze een visie op de toekomst ontwikkelen die geaard is in de huidige praktijk. We zoeken ook direct naar manieren om die visie weer in het 'hier en nu' handen en voeten te geven. Zo zijn we aan het werk in de toekomst, maar we verbinden dat aan het alledaagse werk. Want dat is de echte uitdaging. Het gaat er niet om die visie op papier te zetten, maar het vertalen daarvan naar het hier en nu.
Analytisch kijken
Mijn analytische manier van kijken komt daarbij goed van pas. Ik ben opgeleid als civiel ingenieur, en ben tijdens die studie echt getraind in het bekijken van systemen en patronen. Soms zoom je uit, en kijk je naar het geheel: een hele brug bijvoorbeeld. Soms zoom je in op een relevant detail: een schroef of een verbindingsconstructie. Beide zijn nodig om een sterke brug te bouwen. In organisaties is het niet anders: soms kijk je naar het totaalplaatje, en de groei die je daarin gezamenlijk wilt maken. Soms zoom je in op het leerproces van enkele individuen. De kunst is altijd weer om te zien waar die elkaar raken, sterker nog: waar je het over hetzelfde hebt. Een mooie metafoor hierin is die van de ‘7 blind men and the elephant’. Ieder afzonderlijk ‘zien’ ze maar een gedeelte van de olifant en denken dat dit het geheel is. Samen kijken naar het geheel wordt pas mogelijk als ieder individu zich realiseert dat hij slechts een deel zelf kan omvatten. Samen iets realiseren vraagt dus een individuele beweging van iedereen.
Met mensen aan de slag
In de drie maanden dat ik nu aan Kessels & Smit verbonden ben, doe ik diverse klussen. De combinatie tussen ‘strategisch bezig’ en ‘met mensen praktisch aan de slag’ zit daar al veel in. En dat is precies waar ik wil zitten. Een organisatie of team of persoon helpen de lijn naar de toekomst te ontwikkelen en die dan ter plekke proberen vorm te geven. Ik voel me thuis in technische omgevingen, omdat ik die taal spreek en de cultuur ken. Hoewel ik nu ook projecten doe in het onderwijs, bij een verzekeringsbedrijf en in een ziekenhuis, en die blijk ik net zo leuk te vinden!