Nele Van den Broeck, adviseur bij Kessels & Smit en Fiona Ketele maken met Momentum verandering tastbaar wanneer een organisatie of team een belangrijk moment doorgaat. Hun droom? Die is groter dan dat, lees er alles over in dit interview met hen over de kracht van moderne rituelen voor organisaties.
Het idee voor Momentum ontstond in Covid-tijden. Elk vanuit eigen levenspaden vonden Nele en Fiona elkaar in een gemis voor het kunnen stilstaan bij belangrijke momenten in het leven. Fiona: "Ik werd tijdens de lockdownperiode van de Covid-pandemie mama. Er waren geen kraambezoeken, geen babyborrels, geen community om deze mooie zoon samen welkom te heten. Ik merkte dat ik daardoor dat nieuwe deel in wie ik ben, moeilijk kon integreren. Toen ik na mijn moederschapsrust terug aan het werken ging, waren er nog steeds strenge maatregelen, had ik een nieuwe leidinggevende, was het team her-samengesteld en verhuisd. De verandering was nauwelijks geïntegreerd, er was geen voor en na."
Nele nam in die periode afscheid van haar werkgever en werd zelfstandig consultant en adviseur bij Kessels & Smit, The Learning Company. Nele: "Een klassiek afscheidsfeestje kon niet, en daardoor gebeurde er … niets. Er was geen terugkijken naar, geen afscheid nemen, geen moment om stil te staan, om af te sluiten."
Beiden hadden een ritueel gemist, het omarmen van een Momentum in hun leven. En zo vonden ze elkaar.
Individualisme
Vanuit hun ervaringen, stelden ze vast dat er op macroniveau heel wat veranderd was: "Mensen werken vaker van thuis uit met als risico dat de band verzwakt met je team of de organisatie waarvoor je werkt. Tegelijk zijn we gesteld op onze verworven vrijheden en heerst er een tijdsgeest van individualisme. We zijn als maatschappij nog nooit zo eenzaam geweest en het lijkt alsof polarisatie het wint van verbinding. Of verlangen we net naar meer belonging?"
Deze overpeinzingen bracht Nele en Fiona tot een persoonlijke zoektocht in zingeving en de wens om samenkomsten met meer intentie te gaan inrichten. "We zijn immers het hebben van rituelen, het samen stilstaan bij, het eren van wat was - om wat komt te verwelkomen, collectief wat verleerd…" Zo ontstond Momentum.
Momentum
"Met Momentum willen we bedrijven en community's helpen in het identificeren en ontwerpen van betekenisvolle momenten. Op maat van de organisatie en ter versterking van de cultuur van de organisatie. Zodat het écht een betekenisvol moment met impact en herinnering wordt en het tastbaar wordt. Zodat er echt een voor en na komt en de transformatie zichtbaar wordt, een naam krijgt. Hierdoor komt het in het gemeenschappelijk bewustzijn en krijgt het vorm. Door symboliek in te zetten kan je het integreren én herinneren.
Dit met intentie gaan ontwerpen en structureren is belangrijk, net omdat we het spontane allemaal wat verleerd zijn. Wie herkent niet de standaard afscheidsfeestjes, met een (vaak voorspelbare) speech en hopelijk iets of wat gepersonaliseerd cadeautje? En zeker, er zijn teams die hierop de uitzondering zijn, gelukkig! Wat maakt hen dan bijzonder? Daar wordt nog bewust tijd genomen voor de informele koffiebabbels, er heerst een community gevoel, en er wordt echt actief zorg voor gedragen. Onbewust hebben zij al heel wat rituelen.
Door de nieuwe werkcultuur, waar hybride en thuiswerk nog steeds hot zijn, is het nodig om veel bewuster om te gaan met dingen die vroeger vanzelfsprekender waren, zoals die koffiegesprekken. Eigenlijk moeten we het spontane gaan herdesignen. In het dagelijkse bestaan, en zéker bij veranderingen!
Als je zelf terug denkt aan een moment, een ritueel, dat je echt raakte, dat is blijven hangen, wat zijn dan de ingrediënten? Persoonlijk, anekdotisch, doordacht, authentiek, typisch aan de persoon, het bedrijf of de plaats, maatwerk? Daar is waar we naar op zoek gaan. Door samen met de organisatie of community te graven naar wat hen typeert en een moment daarop te gaan ontwerpen, zodat het voor iedereen herkenbaar en echt is en iedereen er deel van kan uitmaken. Veelal komt dat neer op expliciteren van wat er al is, en dat vertalen naar symbolen, en metaforen. Zelfs het gesprek daarover voeren heeft al hele mooie effecten, de identiteit komt naar boven."
Voorbeeld:
Zo was er Compagnonne, een organisatie die mentortrajecten aanbied voor startende ondernemers. Compagnonne wou een ritueel organiseren op hun jaarlijks event waarbij de ondernemers afscheid kunnen nemen van hun eigen limiterende gedachten. Nu moet je weten, Compagnonne werkt vaak met Barbies in hun communicaties op social media. Dus in plaats van je limiterende gedachten op te schrijven en te verbranden in een vuur, bedachten ze Barbie Limiting Lizzy en werd zij ritueel begraven onder stenen van limiterende gedachten. Limiting Lizzy is sindsdien een echt symbool van Compagnonne. ‘Is die gedachte je Limiting Lizzy die spreekt?’
Samenkomsten versterken
Naast dat Momentum werkt aan het vormgeven van belangrijke momenten zoals bij grote veranderingen, willen Fiona en Nele ook de meer onzichtbare momenten van samenkomsten versterken. "Hoe kan je de betrokkenheid van de medewerkers verhogen nu ze minder op kantoor zijn? Maar het kan ook gaan over waarom we een bepaalde meeting op een bepaalde manier doen, en past dat dan bij wat we ermee willen bereiken? Is de staande vergadering (een Stand up) wel zo nuttig als we eigenlijk in de diepte willen gaan?"
Voorbeeld:
Bij Pfizer werken sommige R&D teams soms jaren aan een nieuw vaccin en komt het uiteindelijk toch niet op de markt. Dit kan heel pijnlijk zijn voor die teams en toch is het ‘part of the job’ wanneer je in R&D werkt. Welk ritueel zou je voor hen kunnen bedenken om afscheid te nemen van een mislukt project en vol energie weer aan een nieuw te beginnen? Misschien een boom in de tuin of eetzaal van Pfizer waar elk lintje in de boom verwijst naar gefaalde projecten.
Bewuster samenkomen
Nele en Fiona wensen dat mensen terug bewuster samenkomen. "We hopen dat mensen in hun heelheid in het werk kunnen staan, dat werk (terug) een community kan worden en dat dit het tegengif kan zijn voor de verdere individualisering van de maatschappij. We dromen dat vanuit deze ervaring met rituelen op het werk, er ook terug meer aandacht gegeven wordt aan momenta in het persoonlijke leven en deze meer vanuit een heldere intentie vormgegeven worden. Samen wat vaker terug stil staan bij waarom we dingen doen, waardoor we ons als vanzelf daar ook meer op gaan organiseren. Tips? Denk na over je genodigden én je uitnodiging! Geef je waarom mee én koppel er al een actie aan. Daardoor prikkel je de goesting van je genodigden om bij te dragen aan dit belangrijke moment."