In veel organisaties wordt het Development Center (DC) ingezet als krachtige leerinterventie. Deelnemers brengen hun eigen casuïstiek in en onderzoeken hun leervermogen vanuit drie perspectieven: interactie (samenwerken, onderhandelen, voorzitten), systemisch (de dynamiek van de organisatie en de plek die je daarin inneemt) en functioneren onder druk. In korte, intensieve sessies ontstaat zo een pressure cooker waarin persoonlijke en professionele ontwikkeling versnelt. Maar wat maakt dat een deelnemer zich werkelijk openstelt in zo’n intens proces? En hoe zorg je als begeleider dat de leerervaring niet alleen effectief, maar ook veilig en betekenisvol wordt? Hier komt het begrip gastvrijheid – of hostmanship – in beeld.
In een blogreeks gaan we nader in op het Development Center als leerinterventie. Hoe zet je deze effectief in als instrument voor zowel persoonlijke als organisatie-ontwikkeling? Hoe ontwerp je een effectief DC? Hoe bereid je het voor? Hoe is het om mee te doen als deelnemer? Om maar een paar vragen te noemen.
Gastvrijheid en psychologische veiligheid
In deze tijd gaat het vaak over psychologische veiligheid. Als leerprofessionals weten we maar al te goed dat veiligheid belangrijk is om te kunnen leren. In een DC zoeken deelnemers juist de zogenaamde stretch zone op – de zone net buiten de comfortzone, waar echt leren plaatsvindt. Daar ontstaat spanning, en precies daarom is gastvrijheid zo impactvol: het zorgt voor bedding en vertrouwen om nieuwe stappen te zetten.
Gastvrijheid gaat verder dan service
Waar service vaak transactioneel is (“ik doe iets voor jou”), gaat gastvrijheid over een houding van oprechte aandacht en gelijkwaardigheid. In een DC betekent dit dat begeleiders niet alleen faciliteren, maar deelnemers werkelijk ontvangen met hun leervragen, talenten en kwetsbaarheden. Het gaat om werken mét iemand in plaats van vóór iemand. Een treffend voorbeeld uit de praktijk laat zien dat dit ook geldt als een deelnemer aanvankelijk geen leervraag heeft. In gesprek gaan, waarderen wat er wel is en uitnodigen tot reflectie kan dan toch leiden tot een betekenisvol leerproces. Soms begint gastvrijheid met erkennen dat er niets is – en juist dát kan de opening vormen voor ontwikkeling.
Het welkom als fundament
De manier waarop een DC start, is cruciaal. Niet alleen door afspraken te maken over vertrouwelijkheid, maar vooral door deelnemers te laten ervaren dat zij zelf regie hebben over hun leerproces. Dat gevoel van welkom – “jouw vraagstuk mag hier zijn, en samen onderzoeken we wat er nodig is” – vormt de bedding voor een dag waarin leren en experimenteren centraal staan. Het boek Hostmanship van Jan Gunnarsson en Olle Blohm benadrukt dit treffend: gastvrijheid begint met iemand het gevoel geven dat hij welkom is. Dat geldt net zo sterk voor een Development Center als voor een hotel of een busrit.
De rol van de begeleider als host
Begeleiders brengen niet alleen hun professionaliteit mee, maar ook hun persoonlijke aanwezigheid. Hoe zij “erbij zitten” – met energie, aandacht en nieuwsgierigheid – werkt door op de groep. Spiegelneuronen doen hun werk: een open, oprechte houding nodigt deelnemers uit om hetzelfde te doen. Gastvrijheid laat zich dus niet alleen zien in methodiek, maar ook in taal, lichaamshouding en kleine gebaren. Het gaat om uitnodigende taal, contracteren in gelijkwaardigheid (“is het oké als we dit onderzoeken?”) en het voortdurend aftasten van wat de deelnemer nodig heeft. Zo ontstaat een context waarin iemand zich gezien voelt en bereid is om zich te laten zien.
Gastvrijheid in de stretch zone
Leren vindt vaak plaats in de stretch zone: net buiten de comfortzone, maar zonder in stress te belanden. Gastvrijheid helpt deelnemers die stap te zetten. Door samen te contracteren, door waarderende taal te gebruiken en door steeds af te stemmen, ontstaat een klimaat waarin spanning draaglijk wordt en groei mogelijk is. Gastvrijheid is hier meer dan vriendelijkheid: het is een bewuste uitnodiging om de stap te zetten, met de vrijheid om ook “nee” te zeggen. Daarmee blijft de relatie gelijkwaardig en ontstaat ruimte voor echte keuzes.
Van individueel leren naar organisatiecultuur
Het mooie is dat gastvrijheid in een DC vaak verder reikt dan de dag zelf. Deelnemers ervaren hoe krachtig het is om collega’s uit te nodigen in hun leerproces – een teken van vertrouwen dat vaak aanstekelijk werkt. Zo kan een DC een katalysator worden voor een bredere organisatiecultuur van openheid, vertrouwen en samen leren. Niet als opgelegd doel, maar als natuurlijk bijeffect van hoe het proces wordt begeleid.
Tot slot
Een Development Center is méér dan een serie oefeningen en reflectiesessies. Het is een uitnodiging om jezelf te laten zien, te experimenteren en nieuwe stappen te zetten. Gastvrijheid is daarbij de stille kracht die het verschil maakt: het gevoel dat je welkom bent met je leervraag en dat je niet alleen staat in je zoektocht.