De afgelopen jaren groeit het idee dat er in het onderwijs, naast de academische vaardigheden en kennis, meer aandacht zou mogen zijn voor welbevinden, karakterontwikkeling en persoonsvorming. Ruimte voor zowel ‘skills of well-being’ naast de ’skills of achievement’ of - zoals de Dalai Lama het zo mooi zegt - ‘education of the heart’, zodat leerlingen vaardigheden verwerven die belangrijk zijn voor een evenwichtig en gelukkig leven.
Positief onderwijs
De verzamelnaam voor dit type onderwijs is ‘positief onderwijs’, een term bedacht door Martin Seligman (2009), omdat er gebruik wordt gemaakt van concepten en praktijken uit de positieve psychologie. Er wordt soms ook wel gesproken van ‘character education’, ‘whole child development’ of – als het accent wat meer op mindfulness ligt – ‘contemplative education’. Waar het om draait is dat er expliciet aandacht is voor welbevinden, met als doel jongeren te laten floreren, tijdens en vooral ook na hun schooltijd. Vanuit het idee dat dit zowel voor individuen als voor de maatschappij van belang is. Maar wat wordt daar precies mee bedoeld? En…: hoe kun je het handen en voeten geven in je school?
Op onderzoek uit!
Eind 2019 zijn we met een onderzoeksteam van Kessels & Smit, Garrison Institute en Take a Step een onderzoek gestart naar precies die vragen. Het is een actie-onderzoek waar vier scholen aan meedoen, die elk op hun eigen manier gericht werk maken van positief onderwijs. Een mavo, een gymnasium, een schakelklas en een internationale school. Allemaal hebben ze zo hun redenen om op een integrale manier meer te willen investeren in (leren over) welbevinden van hun leerlingen én docenten. Onze actie-onderzoekers ondersteunen hen bij die zoektocht en volgen hoe dat uitpakt. Zodat ze meer inzicht krijgen in wat werkt. Die uitkomsten delen we dan graag weer met andere scholen die hier meer mee willen.
Eerste resultaten
Afgelopen maanden versterkte Belle de Graauw, Master studente aan de Universiteit Utrecht, ons team. Ze deed een literatuuronderzoek, interviewde de actie-onderzoekers en de betrokken schoolleiders en schreef met Saskia Tjepkema dit eerste tussenrapport. Het bevat een beknopt literatuur-overzicht van positief onderwijs en een overzicht van de verhalen van de schoolleiders over waarom en hoe zij met positief onderwijs aan de slag willen in hun school. Ze maken mooi duidelijk hoe verschillend je met dit concept aan de slag kan, inspelend op het DNA en de vraagstukken in je eigen school.
Online werkvormen
De coronatijden hadden natuurlijk grote invloed op de betrokken scholen. Waar we eerst dachten dat de positief-onderwijs-initiatieven en ook ons onderzoeksproject stil zou komen te liggen, gebeurde echter iets anders... Een deel van de scholen wilde juist in deze tijd met hun leerlingen het gesprek aan over de vraag hoe je goed voor jezelf blijft zorgen. Daarom ontwikkelde Belle samen met Annechien van Buurt van Take a Step een aantal concrete online werkvormen voor hen - op hun verzoek. We delen ze hieronder.
Vervolg
In september pakken we de draad weer op! Het volgende tussenrapport zal meer uitgebreide case studies bevatten van de betrokken scholen, hun concrete experimenten en aanpakken op het gebied van positief onderwijs en natuurlijk.... hoe die uitpakken. Als je op de hoogte wilt blijven, neem dan gerust contact op met een van de onderzoekers.