Wat maakt een ontmoeting waardevol? Wanneer doet een ontmoeting ertoe, zet het iets in beweging? Vragen die bij uitstek interessant zijn in een setting waar de verschillen op het eerste gezicht groter lijken dan de overeenkomsten. Daar waar mensen met diverse sociale en culturele achtergronden elkaar ontmoeten, samenleven, uitwisselen, werken. Waar het niet altijd vanzelfsprekend lijkt dat die diversiteit ook leidt tot ontmoetingen die constructief zijn, tot ontmoetingen die iets in gang zetten. Kortom, tot generatieve ontmoetingen.
Nieuwsgierig naar een bouwproces
Onze nieuwsgierigheid ontstaat op een zomerse ochtend op het terras in Amsterdam West. We kijken uit op de Westermoskee, die op dat moment vol in de steigers staat. De bouw is bijna klaar. De bouw van de moskee, en de aanloop daarnaartoe, is een lang en veelbesproken proces geweest. Verschillende partijen (buurtbewoners, gemeente, de moslimgemeenschap in Amsterdam) ontmoetten elkaar gedurende dit proces. Niet altijd even productief….We vragen ons af hoe de situatie nu zou zijn. Hoe is de verstandhouding tussen buurtbewoners en het bestuur van de moskee? Is er interactie en hoe komt deze tot stand? Het begin van een actieonderzoek naar generatieve ontmoetingen op en rond (fysieke) leefplekken in de stad Amsterdam.
Generatieve ontmoetingen onder de loep
Het idee van een generatieve ontmoeting is dat beide partijen van elkaar leren en dat er bij beiden iets in beweging wordt gezet. Actieonderzoek is bij uitstek een manier om deze ontmoetingen te onderzoeken en tegelijkertijd in gang te zetten. “Human systems grow in the direction of what they persistently ask questions about” (Cooperrider & Whitney, 2000). Door vragen te stellen en te onderzoeken hoe ontmoetingen generatief worden, wordt gelijktijdig zo’n generatief proces in gang gezet, zo is het idee.
Als inwoners van Amsterdam is onze ambitie om in deze stad kernen te vinden en te organiseren waar mensen bij elkaar komen en elkaar op een constructieve manier ontmoeten. Wat maakt ontmoeten op deze plek waardevol en generatief? Bijvoorbeeld binnen een project zoals de Westermoskee. Een project dat veel invloed heeft op de omgeving en buurtbewoners. Maar ook denken we aan plekken als een buurt waar een nieuw asielzoekerscentrum (azc) komt, of waar er door buurtbewoners binnen een buurtinitiatief gewerkt wordt aan de wijk.
Oproep!
Wij zijn nieuwsgierig naar wat nodig is om generatieve ontmoetingen te laten ontstaan. Ons doel is om de plekken waar deze ontmoetingen ontstaan een gezicht te geven door erover te schrijven en te vertellen. En we willen leren van de ontmoetingen die hier plaatsvinden, hoe ze werken en welke factoren krachtig zijn. We willen die inzichten samen met de betrokkenen opdoen en delen. Zodat we niet alleen iets leren over een praktijkcasus, maar deze meteen ook verder brengen. We willen de inzichten uit ons onderzoek in eerste instantie met de mensen op de plekken zelf delen. Maar we denken er ook aan om het breder te trekken, en de inzichten van de verschillende plekken te analyseren. Deze individuele praktijk overstijgende conclusies willen we graag delen, bijvoorbeeld door erover te schrijven of een bijeenkomst te organiseren.
We beginnen in Amsterdam, de stad waar we allebei wonen en dagelijks zien hoe verschillen elkaar ontmoeten en mensen van uiteenlopende achtergronden samenleven. Daarom zijn we op zoek naar plekken binnen deze stad waar het bewoners lukt om elkaar op een productieve manier te ontmoeten. We denken aan fysieke leefplekken waar mensen elkaar, of ze het nou willen of niet, tegenkomen. Aan plekken en situaties waar het op het eerste gezicht lijkt te schuren en te botsen, maar waar mensen toch het gesprek met elkaar zijn aangegaan.
De volgende criteria zijn wat ons betreft daarbij belangrijk:
- Het is een fysieke plek (zoals een Moskee, een buurthuis, een maatschappelijke onderneming, etc.): we kunnen ‘er naar toe gaan’
- Er is sprake van diversiteit (van culturen, leeftijden, etc), van verschillende perspectieven en (ogenschijnlijk) verschillende belangen
- Er is een aanspreekpunt, iemand die initiatiefnemer is of een organisator.
Ken je een plek waar deze criteria aan de orde zijn en waar het de moeite waard is een actieonderzoek op te zetten? Laat het ons weten!
Drs. Mara Spruyt werkt als adviseur en onderzoeker bij Kessels & Smit, The Learning Company.
Drs. Floor Ten Holder is ontwikkelaar en aanjager van sociaal innovatieve processen in en rond organisaties oa voor Meneer de Leeuw.